Με αφορμή τον Γιώργο Μπαρτζώκα τα παρακάτω. Βάλτε αντί για το όνομά του ό,τι άλλο θέλετε, προπονητή, παίκτη, παράγοντα, διαιτητή…
Χρόνια τώρα το’ χουμε παρεξηγήσει το πράγμα. Που πάει περίπου ως εξής: Ο “φίλαθλος” (χα!) έχει δικαίωμα να βρίζει όσο θέλει. Ό,τι θέλει. Ακόμα και μέσα στη μούρη σου. Μάνες, παιδιά, γυναίκες, Παναγίες, Χριστούς, ό,τι αγαπημένο και ιερό έχεις.
Στο πλαίσιο μιας γενικής “ελευθεριότητας” (αδόκιμη λέξη, but still…), ότι “ρε μάγκα, το γήπεδο ρε δεν είναι εκκλησία ρε, θα το αμολήσουμε και το μπινελίκι μας” και μιας ακόμα γενικότερης “συμμετοχής” του κόσμου στην προσπάθεια νίκης (μέσω του εκνευρισμού, του θολώματος του μυαλού του υβριζόμενου) έχουμε αποδεχτεί αυτό τον οχετό. Να πηγαίνεις με το παιδάκι σου στο γήπεδο, ακόμα και σε ματς που δεν είναι ντέρμπι και δεν εγείρει εντάσεις, και στο γυρισμό να σε ρωτάει: “Μπαμπά, τι σημαίνει γαμημένε; Τι σημαίνει μουνάκια; Τι σημαίνει πίπα-κώλο”;
Με αποκορύφωμα την ακόμα χειρότερη εικόνα, ο ίδιος ο γονέας να δίνει το παράδειγμα στο παιδί με τη “συμπεριφορά” του. Και το παιδί, καταλαβαίνοντας ότι “έτσι γίνεται εδώ”, να μουτζώνει και να φωνάζει ενθουσιασμένο χυδαίες βρισιές ή ύμνους στην πρέζα, με μεγαλύτερη ένταση από τον πατέρα. Ή και τη μητέρα ακόμα! Ειλικρινά, περιδιαβαίνοντας τόσα χρόνια γήπεδα για αγώνες αναπτυξιακών ηλικιών, έχω ακούσει ουκ ολίγους βόθρους να εξαπολύονται από γυναικεία στόματα.
Την ίδια στιγμή, η παραμικρή αντίδραση από τη μεριά του υβριζόμενου, ακόμα και το να σηκώσει το φρύδι, πόσο μάλλον να χειρονομήσει, να αντιμιλήσει, να βρίσει και ο ίδιος, να αντιδράσει, θεωρείται τρομακτικό παράπτωμα. Απολύτως αντιεπαγγελματική συμπεριφορά, η οποία, λέει, “φέρνει βία”. Δηλαδή δικαιολογεί ακόμα χειρότερες αντιδράσεις από τη μεριά του “φίλαθλου”, ο οποίος δεν φταίει ποτέ. Ούτε θα τιμωρηθεί ποτέ.
Μισό λεπτό, όμως: Ο κάθε επαγγελματίας που προσφέρει αθλητικό θέαμα πληρώνεται για να παίζει, να κοουτσάρει, να διαιτητεύει, να διοικεί. Δεν πληρώνεται για να υβρίζεται. Εδώ ακριβώς το’ χουμε χάσει. Δηλαδή θεωρούμε κάτι σαν “μέρος της δουλειάς” να ανέχεσαι να σου βρίζουν ό,τι πιο αγαπημένο έχεις (ή είχες) κι εσύ να μην αντιδράς ούτε στο ελάχιστο.
ΟΚ, πράγματι το γήπεδο δεν είναι εκκλησία. Ούτε κανείς που αγαπάει τον αθλητισμό θέλει αποστειρωμένες κερκίδες. Η ζωντάνια, οι φωνές, τα συνθήματα, οι αποδοκιμασίες ακόμα, είναι μέρος αυτού που συμβαίνει μέσα στο γήπεδο.
Είναι άλλο, όμως, το στιγμιαίο κι άλλο το οργανωμένο. Να σου ξεφύγει μια βρισιά την ώρα του αγώνα, ακόμα και χυδαία βρισιά, μπορεί να είναι κακό (με την έννοια ότι σε οποιονδήποτε άλλο χώρο, και στο σπίτι σου ακόμα, μπορεί να σκεφτόσουν δύο φορές πριν την ξεστομίσεις), αλλά αν ξεχειλώσουμε αυτή την “ελευθεριότητα” που ανέφερα προηγουμένως, μπορεί και να το καταπιούμε.
Το οργανωμένο, όμως; Να σε βρίζει ένα ολόκληρο γήπεδο ή συγκεκριμένα πρόσωπα επί τούτου, όχι γιατί τους ξέφυγε, αλλά διότι (νομίζουν ότι) προκλήθηκαν, διότι (νομίζουν ότι) βοηθούν την ομάδα τους, διότι δεν τους αρέσει η φάτσα σου, διότι παλιότερα έπαιζες στην ομάδα τους ή είσαι “σημαία” του αντίπαλου ή επηρέασες τον αγώνα μ’ ένα σφύριγμα, δεν είναι διαφορετικό; Δεν πρέπει να τιμωρείται;
Και αν συμβαίνει με ολόκληρο το γήπεδο, η τιμωρία είναι ανέφικτη. Θα μηνύσεις χιλιάδες κόσμου που βρίζει πουτάνα τη μάνα σου, επειδή έβαλες ή δεν έβαλες ένα γκολ, ένα καλάθι; Τι γίνεται όμως με τους μεμονωμένους; Που τους βλέπεις, και το ξέρουν ότι τους βλέπεις, να σε βρίζουν, να χειρονομούν, να σε φτύνουν, κι εσύ να μην επιτρέπεται να αντιδράσεις.
Αφήνουμε απ’ έξω το ότι, αν το πράγμα γινόταν ανάποδα, αν βρισκόταν για μια στιγμή ο “φίλαθλος” στη θέση του υβριζόμενου , το 99,9% θα είχε ορμήσει εναντίον των υβριστών του σαν ταύρος σε υαλοπωλείο. Αλλά ξέχασα, αυτό επιτρέπεται. Στον άλλο δεν επιτρέπεται.
Γιατί δεν επιτρέπεται; Γιατί είσαι “επαγγελματίας”, λέει. Παίρνεις τόσα λεφτά. Δεν κατάλαβα. Αυτό είναι το επάγγελμά σου; Να παίρνεις λεφτά για να σε βρίζουν; Μέσα στην αμοιβή συμπεριλαμβάνεται και η ψυχική οδύνη; Κι αν πάρεις περισσότερα λεφτά, ας πούμε, όταν κάποιος σου φωνάζει μέσα στα μούτρα σου ότι γαμάει τη νεκρή σου μάνα, τα λεφτά σε βοηθάνε να μην ακούς; Τι κάνεις, στρίβεις τα κατοστάευρα και τα βάζεις στα αυτιά σου;
Μπορεί κάποιος απ’ όσους βρίζουν με το χυδαιότερο τρόπο αθλητές, προπονητές, διαιτητές, να πάει μπροστά τους, ένας μ’ έναν, και να τους πει τα ίδια; Ελάχιστοι θα το τολμούσαν. Κι αυτοί θα γνώριζαν ότι θα αντιμετώπιζαν συνέπειες.
Η ατιμωρησία φταίει κι εδώ. Κι όσο θα το επιτρέπουμε, τόσο χειρότερα θα βλέπουμε. Και θα ακούμε.
Υ.Γ. Αποφεύγω να γράφω βρισιές. Εκτός αν είναι ανάγκη, να επισημανθεί κάτι με ένταση. Ζητώ συγγνώμη απ’ όποιον ενοχλήθηκε. Αλλά κρίνω ότι αν το’ γραφα με διαφορετικό τρόπο, θα ήταν πολύ αδύναμο.
